Báo chí là nhân tố quan trọng trong chiến lược chuyển đổi số

Muốn theo kịp xu hướng phát triển của báo chí thế giới, lãnh đạo các cơ quan báo chí phải am hiểu về chuyển đổi số, phải nâng cao nhận thức về vai trò quan trọng của chuyển đổi số trong lĩnh vực báo chí. Họ phải tiên phong trong việc học hỏi và trau dồi chuyên môn, tự trang bị kiến thức, kỹ năng để tổ chức và điều hành các hoạt động báo chí một cách hiệu quả, nhuần nhuyễn. Họ luôn là người tạo động lực và kích thích người cung cấp thông tin nỗ lực phấn đấu, không ngừng duy trì, nâng cao khả năng thích nghi, thiết kế phương pháp làm việc hiện đại, phù hợp với sự thay đổi liên quan đến công nghệ và xu hướng truyền thông hiện đại.

Đối với các phóng viên, biên tập viên, kỹ thuật viên, họ cần cập nhật, nâng cao chuyên môn thường xuyên, tự trang bị kiến thức và kỹ năng về công nghệ thông tin, truyền thông để thích nghi với yêu cầu, tính chất công việc trước làn sóng chuyển đổi số. Nhận thức nền tảng số là vấn đề nằm lòng, thuộc trách nhiệm của chính mình, là tiền đề để các phóng viên, biên tập viên, kỹ thuật viên có thể tự tin, vững chãi thay đổi tư duy, cách thức làm việc và chủ động từ khâu vận hành, truyền tải thông tin đến khâu tương tác với công chúng. Chuyển đổi số đòi hỏi cao về đạo đức nghề nghiệp của các phóng viên, biên tập viên, kỹ thuật viên, trong đó có cách thức làm việc chuyên nghiệp, nghiêm túc, cẩn trọng, trách nhiệm với thông tin mình mang đến, tạo được sự tin cậy cho công chúng.

Một yếu tố cần rất quan trọng nữa là phát huy vai trò của các đơn vị đào tạo báo chí truyền thông, các đơn vị bồi dưỡng nghiệp vụ để bảo đảm sự phát triển của báo chí trong bối cảnh chuyển đổi số. Trách nhiệm của đơn vị đào tạo là hỗ trợ các cơ quan báo chí trong việc tạo ra nguồn nhân lực chất lượng, dồi dào. Cụ thể, đơn vị đào tạo cần xây dựng các chương trình đào tạo, bồi dưỡng chuyên sâu về lĩnh vực báo chí, công nghệ thông tin, truyền thông và các lĩnh vực liên quan cho đội ngũ lãnh đạo, quản lý báo chí, đội ngũ phóng viên, biên tập viên và kỹ thuật viên, giúp họ nắm vững kiến thức, đủ kỹ năng cần thiết đáp ứng yêu cầu lẫn thách thức của ngành báo chí, đáp ứng yêu cầu của mô hình tòa soạn hội tụ. Ngoài ra, đơn vị đào tạo cần thúc đẩy đổi mới nội dung, hình thức truyền thông thông qua việc tổ chức các cuộc thi, các hoạt động sáng tạo... nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của công chúng và yêu cầu đổi mới, phát triển báo chí hiện đại.

Trong ba yếu tố trên, nhiều người cho rằng, đã là nhà báo thì tự học, tự làm, tự cọ xát, không cần sự hỗ trợ từ phía các đơn vị đào tạo. Thực tế, chỉ một số ít nhà báo thực sự tinh nhạy, chuyên tâm với nghề, đa số còn lại phải đối mặt với nhiều yếu tố, như: Áp lực công việc, thu nhập, thiếu trang thiết bị, lo lắng trước những đòi hỏi của nghề. Đây là một trong những nguyên nhân gây khó khăn cho người làm báo trong việc tiến nhanh, theo kịp xu hướng phát triển báo chí. Vì thế, để khắc phục thực trạng này, vai trò của các đơn vị đào tạo rất quan trọng. Họ cung cấp cho người làm báo những kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm cần thiết nhằm bù đắp những thiếu hụt và hướng dẫn người làm báo theo con đường chuyên nghiệp, bài bản.

Theo quy luật tương tác và phát triển, sự thay đổi của một yếu tố sẽ dẫn đến sự thay đổi của nhiều yếu tố khác trong hệ thống. Sự phát triển của công nghệ thông tin, truyền thông đã làm thay đổi cách thức làm việc, tác nghiệp của nhà báo. Khi đội ngũ nhà báo ngày một chuyên nghiệp đòi hỏi các đơn vị đào tạo cần không ngừng đổi mới, cập nhật kiến thức, kỹ năng tác nghiệp vào các giáo trình và chương trình đào tạo để đáp ứng yêu cầu của thực tiễn.

Trong thời kỳ công nghệ phát triển mạnh mẽ như vũ bão, con người vẫn luôn là trung tâm, là chủ thể quyết định thành công hay thất bại của mọi hoạt động. Vì vậy, báo chí Việt Nam cần cấp bách giải quyết triệt để những yếu tố cần thiết ở trên nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả trong chiến lược chuyển đổi số. Thực tế, nhiều cơ quan báo chí chưa thực hiện chuyển đổi số một cách toàn diện, chỉ chú trọng đầu tư trang thiết bị, công nghệ, chưa thấy được vai trò quan trọng của con người, chưa liên kết các khâu, chưa bảo đảm mô hình tòa soạn hội tụ. Do đó, chuyển đổi số ở nhiều cơ quan báo chí hiện nay mới giải quyết được những vấn đề bề nổi, dừng lại ở việc số hóa các sản phẩm, dịch vụ báo chí, chứ chưa đi vào các vấn đề cốt lõi, mang tính chiều sâu.

Tin rằng, trước sức ép của chuyển đổi số và sự phát triển của báo chí thế giới, báo chí Việt Nam sẽ có những thay đổi tích cực, hiện đại, chuyên nghiệp hơn, đáp ứng tốt hơn các yêu cầu của công chúng trong thời đại mới.